De nieuwe brochure van het Ministerie van SZW – “ZZP: ja of nee?” – wil duidelijkheid brengen over de inzet van zelfstandigen. Per sector krijg je heldere voorbeelden met een strakke conclusie: “JA, dit werk kan als zzp’er” of “NEE, dit is loondienst.” Klinkt overzichtelijk. Maar juist daar zit het probleem.

Want in de overduidelijke gevallen, zoals een maaltijdbezorger die in dienst werkt of een ondernemer met eigen klanten en risico’s, was de situatie al helder. Daar heeft de markt de brochure niet voor nodig.

Wat ontbreekt? Inzicht in de grijze gebieden. Precies de situaties waar opdrachtgevers en zelfstandigen dagelijks tegenaan lopen. Misschien is het onbedoeld, misschien speelt de beleidsagenda van het ministerie een rol, maar de brochure schuurt met wat de Hoge Raad in Deliveroo en Uber zegt over de beoordeling van arbeidsrelaties. En dat maakt dat deze publicatie duizenden echte zelfstandige ondernemers belemmert in het uitoefenen van hun werk.

Te simpel voor de praktijk

De voorbeelden op pagina 6 maken dat pijnlijk duidelijk. De organisatieadviseur? “ZZP, want hij levert een plan van aanpak.” De interim-manager? “Loondienst, want het werk is structureel.”

Maar de werkelijkheid is genuanceerder. En het juridische toetsingskader ook. De Hoge Raad benadrukt dat je áltijd moet kijken naar alle omstandigheden samen, niet naar één kenmerk.

Of iemand ondernemer is, hangt niet alleen af van wat er wordt opgeleverd. En ook niet alleen van de vraag of er zij aan zij of ingebed wordt gewerkt. Het gaat om alle omstandigheden van het geval, in hun samenhang bezien. En ondernemerschap is daarbij een volwaardig onderdeel. Die afweging wordt in de brochure overmatig gesimplificeerd. En dat is een gemiste kans.

Wat de markt wél nodig heeft

De markt heeft geen behoefte aan open deuren. Die weet echt wel dat een medewerker van een distributiecentrum in loondienst is. Wat nodig is, is betrouwbare uitleg bij twijfelgevallen. En die zijn er volop:

Mag je een jurist inhuren voor een zwangerschapsvervanging?

Hoe zit het met een adviseur die op interim-basis werkt binnen een organisatie?

Wat als een professional lange opdrachten doet, maar wel al jaren voor verschillende klanten werkt?

Dat zijn de échte vragen. Dáár ontstaat onzekerheid. Dáár wil je als opdrachtgever of zelfstandige op kunnen vertrouwen. Maar precies daar laat de brochure je in de steek.

Conclusie

De intentie van SZW is goed: meer duidelijkheid over zelfstandigheid. Maar het gekozen middel – simpele ja/nee-oordelen op basis van losse kenmerken – mist zijn doel. Het voegt weinig toe aan wat al duidelijk was. En het verwart juist op de plekken waar nuance en zorgvuldigheid nodig zijn.

Ons advies aan hiring managers en HR-professionals: laat je bij gebrek aan nieuwe wetgeving niet leiden door brochures van de overheid, maar toets werkrelaties aan het complete juridische plaatje. De Hoge Raad biedt daarvoor het juiste ko mpas. En dat kompas zegt: kijk breed, weeg álles mee.

Want zelfstandigheid draait niet om één kenmerk. Het draait om hoe je werkt en onder welke voorwaarden.

Vind je dat lastig? Geen probleem. Daar zijn wij voor. We helpen je graag.